Widziałem nad Wisłą

Klamra paska mundurów z okresu
Powstania Wielkopolskiego i
wojny polsko-bolszewickiej

W latach 1919-1921 trwała wojna pomiędzy II Rzeczpospolitą, a Rosją Radziecką zwana wojną polsko-bolszewicką. Nie została nigdy wypowiedziana, trudno więc określić, kiedy dokładnie miała swój początek. Wiemy, że z Konarzyn i Swornegaci wyruszyła duża grupa ochotników, którzy walczyli w Bitwie Warszawskiej. Mamy też ofiary tej wojny: Jan Jażdżyk (49 lat) z Zielonej Huty wrócił do domu z frontu i zmarł z wycieńczenia, Józef Mayer z Rowisty (19 lat) zmarł 28 sierpnia 1920 r. w lazarecie w Grudziądzu (województwo kujawsko-pomorskie) jako żołnierz wojsk konnych w kompanii szturmowej, Franciszek Jankowski z Zielonej Chociny (25 lat) zmarł 16 listopada 1920 r. w szpitalu wojskowym w Grupie (pow. świecki), żołnierz 5 kompanii 68 pułku piechoty. 2 lutego 1920 r. pułk wyjechał do Mołodeczna, na front litewsko-białoruski. 16 sierpnia, na początku Bitwy Warszawskiej w ciężkich walkach zdobył Nasielsk. 18 grudnia 1920 pułk powrócił do Wielkopolski.

Bitwa Warszawska, zwyczajowo nazywana Cudem nad Wisłą to bitwa stoczona w dniach 13–25 sierpnia 1920 r. Zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i przekreśliła plany rozprzestrzenienia komunizmu na Europę Zachodnią. Zdaniem Edgara D’Abernon była to 18. z przełomowych bitew w historii świata. Zdaniem uczestników tej batalii, bolszewików zatrzymała Matka Boska. 

Bernard Tyborski z Konarzynek, żołnierz 24 Białostockiego Pułku Piechoty opisuje: Było to długo przed wschodem słońca, dniało, niebo mgliste. Na tle tej mgły ukazała się postać Matki Boskiej do połowy. Wielkość postaci określam na ok. 2 metry. Wygląd jej podobny jak na obrazkach. Widzenie trwało krótko 7-8 sekund. Zauważyliśmy to wszyscy. Żołnierze z krzykiem "Hurra!"rzucili się do szturmu na bagnety z takim impetem, że nie było siły, która mogłaby nas powstrzymać. Rozbiliśmy doszczętnie pozycje nieprzyjacielskie, wzięto 80.000 jeńców, reszta żołnierzy wroga uciekła w rozsypce. 

Krzysztof Tyborski

ktyborski@wp.pl