Niemieccy żołnierze polegli w Swornegaciach

  

W mogile znajdowali się
 dwaj żołnierze
 (polegli w 1945 r.),
obaj w wieku 25–30 lat
fot. Maciej Stromski

Regionalne czasopismo historyczne                                                                       Osorya

                                              nr 3 (6) 2022

                             osorya_6_2022.pdf (konarzyny.pl)

W lipcu 2018 r. i w kwietniu 2019 r. archeolog Maciej Stromski przeprowadzał ekshumacje żołnierzy poległych w lutym i marcu 1945 r. na terenie parafii Konarzyny i Lipnica. W Gminnej Bibliotece w Konarzynach znajdują się zdjęcia z prac ekshumacyjnych oraz ich opisy. Zrobiliśmy je razem z Patrycją Gierszewską, która bardzo szczegółowo opisała prace Macieja Stromskiego na łamach „Osoryi”: nr 2 (2) 2021 – Wybrane ekshumacje na terenach gmin Konarzyny i Lipnica oraz nr 3 (3) 2021 – Wybrane ekshumacje w gminach Czersk i Brusy. W czerwcu 2022 r. archeolog wrócił na tereny pow. chojnickiego. W Kokoszce (k. Swornegaci) w mogile znajdowali się dwaj żołnierze (polegli w 1945 r.), obaj w wieku 25–30 lat. Przy szczątkach znaleziono guziki mundurowe i inne standardowe elementy wyposażenia. Jeden z żołnierzy posiadał sygnet zastępczy (mosiężny). Na kościach brak widocznych uszkodzeń (złamań, itp.). Podejrzewa się, że w tamtym rejonie może istnieć więcej nieoznaczonych grobów. Krótkie przypomnienie o obronie Swornegaci w 1939 r. Prace archeologa zobrazowały nam sytuację walk Wehrmachtu z Armią Czerwoną na naszym terenie (1945 r.) oraz skalę ofiar. Natomiast bardzo mało wiedzieliśmy o wkroczeniu Wehrmachtu w 1939 r. Gdyby nie trop, a dokładnie książka, na jaką trafił Andrzej Szutowicz, do dziś tkwilibyśmy w zakłamanym PRL-owskim przeświadczeniu, że bohaterskiej obrony na linii rzeki Brda nie było (więcej na ten temat w książce: K. Tyborski, A. Szutowicz, Konarzyny. Nadgraniczna twierdza polskości, Wyd. Region, Gdynia 2017). Będąc w czerwcu 2022 r. w Czarnoszycach (k. Polnicy), znalazłem grób żołnierza Karla Lange (stopień wojskowy strzelec, ur. 24.07.1909 r. w Marienbaum). Zginął 1 września 1939 r. w Swornegaciach. To na razie pierwsza niemiecka ofiara walk o Swornegacie, którą udało się ustalić. Niestety nie wiadomo, dlaczego pochowano go właśnie w Czarnoszycach. Być może miał tam rodzinę (obok spoczywa osoba o tym samym nazwisku) lub był przydzielony do miejscowej niemieckiej Straży Granicznej. Niewykluczone, że jego koledzy również tam spoczęli, lecz ich groby nie zachowały się do naszych czasów.

Krzysztof Tyborski

ktyborski@wp.pl

Grób Karla Lange w Czarnoszycach 
 fot. ze strony https://kaszubkawczechach. files.wordpress.com/, dostęp 22.05.1922