Zapomniana wieś Rotzollen

 

Andreas Rotzoll 
 źródło: www.williamremus.com,
dostęp 22.09.2022

                        Regionalne czasopismo historyczne                                                                       Osorya

                                              nr 3 (6) 2022

                             osorya_6_2022.pdf (konarzyny.pl)

Karolina Joachimczyk 

Zapomniana wieś Rotzollen 

Na terenie gminy Chojnice w granicach parafii Konarzyny znajdowała się niegdyś osada zlokalizowana w pobliżu współcześnie wyludniającej się już Kopernicy. Założycielem i zarazem gospodarzem była rodzina Rotzoll wywodząca swoje korzenie z miejscowości Ostre Bardo (dawniej Wusterbarth, obecnie zachodniopomorska wieś w gminie Połczyn- -Zdrój w powiecie świdwińskim). Historia osady sięga XVIII w., kiedy to ówczesny nestor rodu George Andreas Rotzoll (ur. 24.05.1641 r. – zm. 01.01.1714 r.) nabył leżący w pobliżu Kopernicy majątek zwany Pustkowiem, który z czasem zyskał nazwę Rotzollen. Według zachowanego dokumentu z czasów saskich nabyte Pustkowie zyskało status majątku o nazwie Rotzollen w 1729 r. na mocy decyzji Augusta II Mocnego, najprawdopodobniej jako wynagrodzenie za służbę w armii podczas III wojny północnej 1700–1721 (źródło williamremus.com, dostęp 15.07.2022). Po śmierci pierwszego właściciela osadą zarządzał jedyny syn nabywcy, a zarazem jego najmłodsze dziecko – Aegdius Christoph Rotzoll. Nowy zarządca poślubił Marię Elisabeth Groloch, córkę Christiana Grolocha urodzoną w Hansfelde (obecnie Nadziejewo, gmina Czarne, powiat człuchowski). Para doczekała się dziesięciorga dzieci, z czego zaledwie czworo dożyło wieku dorosłego. Starsza siostra, Maria Elisabeth, poślubiła w 1737 r. Andreasa Bonina, a po jego śmierci wyszła w 1743 r. za Friedricha Milbrata. Z kolei młodsza – Catherina Rotzoll – wyszła za Georga Bonina. Synowie Aegdiusa zawarli związki małżeńskie z pannami z domu Remus – Christian Friedrich z Marie Elisabeth, zaś Andreas Georg z Anną Margarethe. Po śmierci Margarethe Rotzoll z domu Remus sprzedała Rotzollen, które po latach odkupił jeden z jej wnuków, August Gottlieb Ferdinand Rotzoll (źródło: williamremus.com, dostęp 15.07.2022). Młodszy brat wraz z żoną pozostali w Rotzollen, gdzie urodziło się ich dziewięcioro dzieci. Członkowie rodziny pozostawali na majątku jeszcze na początku XVIII w., jednak większość potomków opuściła osadę – Franz Samuel zamieszkał początkowo w Chojniczkach, a następnie w Lotyniu, Johan Jacob w Kwidzynie, Christina Eleanora Schewe (Rotzoll) w Rakelwitz, zaś Andreas Georg Jr. w Chojnicach. Wspomniane Rakelwitz to najprawdopodobniej wieś Racławki w gminie Chojnice, dawniej jeden z kilkudziesięciu obszarów dworskich pozostających w granicach Landkreis Konitz. Ostatnim właścicielem Rotzollen z rodziny Rotzoll był syn Franza Samuela, August Gottlieb Ferdinand Rotzoll (ur. 20.12.1799 w Chojniczkach – zm. 24.07.1874 w Lotyniu). Odkupił i posiadał on w latach 1828–1853 wcześniej sprzedane Rotzollen, gdzie mieszkał razem z żoną Anną Elisabeth z domu Abel. Jego dzieci jako ostatnie urodziły się na terenie majątku. W 1853 r. Rotzollen zostało ponownie sprzedane, a nabywcą byli przedstawiciele rodziny Neubauer. Od tego czasu Rotzollenowie posiadali wyłącznie majątek Rakelwitz, zakupiony przez brata Augusta Gottlieba Ferdinanda – Franza Gottlieba Rotzoll. Właściciel obszaru dworskiego urodził się w Chojniczkach, po czym zamieszkał wraz z małżonką Josephine z d. Kohler w Lotyniu, gdzie urodziły się jego dzieci. Najstarszy syn pary – Franz Friedrich Wilhelm – ożenił się z Emmą Wallbrach oraz odziedziczył po ojcu Rakelwitz. Z kolei Rotzollen z czasem opustoszało, do dziś pozostawiając po sobie zaledwie niewielki, mocno zdewastowany cmentarz ewangelicki, na którym zachowały się resztki mogił zmarłych członków rodziny. Miejsce pochówku Rotzollenów jest pomnikiem historii tej rodziny oraz nieistniejącej osady i, pomimo tragicznego stanu, zasługuje nie tylko na wspomnienie, ale także na gruntowne prace konserwatorskie

Wprowadził Krzysztof Tyborski

ktyborski@wp.pl

Anna Margaretha Remus,
źródło: www.williamremus.com, dostęp 22.09.2022

 

August Gottlieb Ferdinand Rotzoll
źródło: www.williamremus. com, dostęp 22.09.2022

Stary dwór Rotzoll
źródło www.williamremus.com, dostęp 22.09.2022